Gök Tengri İnancı Nedir? | Türklerde İnanç

Türklerin İlk İnancı

Türklerin bilinen en eski inanç sistemi, bazen Gök Tengri inancı olarak da adlandırılan Tengriciliktir. Bu ruhani çerçeve, animizm, şamanizm ve Gök Tengri’ye (Gökyüzü Tanrısı veya Cennetsel Tanrı) tapınmaya dayanır. Türkler, doğanın kutsallığına inanır, atalarına saygı duyar ve üç alem arasındaki dengeyi esas alan kozmik bir dünya görüşüne sahiptiler: gökyüzü (cennet), yeryüzü ve yeraltı dünyası.

Gök Tengri İnancı Nedir?

Gök Tengri inancı, evreni yöneten tek bir yüce tanrı olan Tengri’ye tapınmayı esas alır. Bu inancın temel unsurları şunlardır:

• Gökyüzü ve Doğaya Tapınma: Doğa (dağlar, nehirler, gökyüzü) kutsal kabul edilmiş ve ruhsal bir güce sahip olarak görülmüştür.
• Kozmik Denge: Gökyüzü, yeryüzü ve yeraltı dünyası arasındaki uyumu korumak hayati bir önem taşırdı.
• Atalara Saygı: Atalar kutsal sayılmış ve yaşayanları etkilediğine inanılmıştır.
• Ahlaki Düzen: Tengri, adalet, kader ve ahlaki otorite ile ilişkilendirilirdi. İnsanların doğal yasalar ve ahlaki ilkeler doğrultusunda yaşamaları beklenirdi.

Gök Tengri İnancındaki Kurallar

Gök Tengri inancındaki kurallar yazılı değildi ancak kozmik ve toplumsal uyumu korumaya derinden bağlıydı. Temel ilkeler şunlardır:

• Doğaya Saygı: Doğal unsurları korumak ve onurlandırmak önemliydi.
• Ahlaki Davranış: Adaleti, dürüstlüğü ve sadakati sürdürmek esastı.
• Liderlere Saygı: Liderlerin Tengri’nin inayetiyle yönetildiğine inanılırdı ve onların eylemlerinin ilahi iradeye uygun olması beklenirdi.
• Ritüel Uygulamaları: Tengri ve diğer ruhları onurlandırmak için düzenli adaklar ve ritüeller gerçekleştirilirdi.

Şamanizm Nedir?

Şamanizm, insan ve ruhsal alem arasında aracı olan bir uygulayıcıyı, yani şamanı, içeren bir ruhani pratiktir. Şamanizmin özellikleri şunlardır:

• Ritüeller: Şamanlar genellikle davul çalma, ilahi söyleme ve dans etme gibi yöntemlerle trans haline geçerek ruhlarla iletişim kurar veya ruhsal alemlere seyahat ederler.
• Şifa Verme: Şamanlar, hastalıkların ruhsal nedenlerini ele alarak iyileştirici bir rol üstlenirler.
• Doğa ve Ruhlarla Bağlantı: Doğadaki her şeyin bir ruha sahip olduğuna inanılır ve şamanlar, insanlar ile bu ruhlar arasındaki ilişkiyi düzenlerler.

Şamanizm, eski Türkler ve diğer Orta Asya halklarının kültürel ve ruhsal yaşamlarında merkezi bir rol oynamıştır.

Türklerde Peygamber Var mı?

Tengricilik, İbrahimi dinlerde olduğu gibi peygamber figürlerine sahip değildir. Bunun yerine, şamanlar ruhani rehberler ve aracılar olarak görülürdü. Özellikle kağanlar veya kabile şefleri, bazen Tengri tarafından seçilmiş ya da ilahi bir lütfa sahip olarak kabul edilirdi; ancak bu kişiler, ilahi vahiyler ileten peygamberler değildi. Tengricilik, peygamberlere değil, ritüeller ve bireysel ruhani deneyimler yoluyla ruhsal alemlerle doğrudan etkileşime vurgu yapardı.

Daha sonra, İslam, Hristiyanlık veya Budizm gibi dinlerin benimsenmesiyle Türkler, bulundukları bölgelere hâkim olan dini inançlara bağlı olarak Muhammed, İsa veya Buda gibi peygamber ve liderleri ruhani sistemlerine dahil etmişlerdir.