Uzaya Giden İlk Türk Kimdir? | Türkiye

Alper Gezeravcı, ülkemiz adına uzaya giden ilk Türk astronot olma unvanına sahiptir.

İnternet aramalarında uzun yıllarca her ne kadar uzaya giden ilk Türk’ün Kazak Türkü astronot Toktar Ebubekirov olduğunu iddaa ederek gururlanmak durumunda kalsak da, esasında ülkemiz adına giden ilk Türk Astronot kimdir sorusuna yıllarca cevap aradığımızı bilmekteydik. Nihayet bu girişimi Alper Gezeravcı sonlandırdı.

Alper Gezeravcı kimdir?

2 Aralık 1979’da Türkiye’nin Mersin iline bağlı Silifke ilçesinde doğan Gezeravcı, Türk Hava Kuvvetleri Akademisi’nde Elektronik Mühendisliği alanında lisans eğitimi aldı ve eğitimine Ohio, Dayton’daki Hava Kuvvetleri Teknoloji Enstitüsü’nde yüksek lisans yaparak devam etti. Türk Hava Kuvvetleri’nde deneyimli bir savaş pilotu olarak F-16 uçaklarını kullanarak yirmi yılı aşkın uçuş deneyimi kazandı.

Ocak 2024’te Gezeravcı, Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden SpaceX Crew Dragon kapsülüyle fırlatılan Axiom Mission 3 (Ax-3) kapsamında tarihi bir göreve başladı. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) geçirdiği 21 günlük görev süresi boyunca, Türk araştırmacılar tarafından geliştirilen ve mikro yerçekiminin insan sağlığı üzerindeki etkileri ile yeni malzemelerin geliştirilmesi gibi konulara odaklanan 13 bilimsel deney gerçekleştirdi. Ayrıca, Türk bayrağı ve Yörük kültürünü temsil eden eşyalar gibi kişisel hatıralar taşıyarak köklerine olan bağlılığını gösterdi.

Türkiye’nin uzay keşif çalışmalarına olan ilgisi son birkaç on yılda istikrarlı bir şekilde artmıştır. Aralık 2018’de Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) kurulması, ülkenin uzay çalışmalarını tek çatı altında toplayan önemli bir adım olmuştur. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı olarak Ankara’da faaliyet gösteren TUA, stratejik planlar oluşturmak, ulusal uzay faaliyetlerini koordine etmek ve uluslararası iş birliklerini geliştirmekle sorumludur.

Türkiye’nin Uzay Çalışmaları

2021 yılında Türkiye, kapsamlı bir 10 yıllık yol haritası içeren Ulusal Uzay Programı’nı duyurdu. Programın temel hedefleri arasında Ay’a iniş yapmak, yerli uydu teknolojileri geliştirmek, bölgesel konumlandırma ve zamanlama sistemi kurmak ve Türk astronotları bilimsel görevlerde uzaya göndermek yer almaktadır. Bu program, uzay alanında gerekli teknolojilerin, altyapının ve insan kaynağının geliştirilmesini vurgulayarak dışa bağımlılığı azaltmayı ve küresel bilimsel gelişmelere katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Türkiye’nin uzay alanındaki yetkinliklerinin temel taşlarından biri de 1985 yılında kurulan TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü’dür (TÜBİTAK UZAY). Uzay teknolojileri, elektronik ve bilişim sistemleri alanlarında uzmanlaşan TÜBİTAK UZAY, çeşitli yer gözlem uydularının geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Öne çıkan projeler arasında 2003’te fırlatılan BILSAT-1 ve 2011’de fırlatılan RASAT yer almakta olup, bu uydular çevresel izleme, şehir planlama ve afet yönetimi gibi alanlarda değerli veriler sağlamaktadır.

Nisan 2023’te Türkiye, TÜBİTAK UZAY tarafından tasarlanıp geliştirilen yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusu İMECE’yi başarıyla fırlattı. Gelişmiş görüntüleme yetenekleriyle donatılan İMECE, tarım, ormancılık ve çevresel izleme gibi alanlarda Türkiye’nin detaylı gözlem kapasitesini artırmaktadır.

Türkiye, uzay altyapısını daha da güçlendirmek amacıyla Temmuz 2024’te ilk yerli haberleşme uydusu Türksat 6A’yı fırlattı. Bu önemli gelişme, Türkiye’nin uydu kapsama alanını Hindistan, Endonezya, Malezya ve Tayland gibi bölgelere genişleterek ülkenin uzay teknolojilerinde bağımsız hale gelme çabalarına önemli bir katkı sağladı.

Türkiye’deki eğitim kurumları da ülkenin uzay hedeflerine katkıda bulunmaktadır. Örneğin, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ulusal Havacılık ve Uzay Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Mükemmeliyet Merkezi kurma planlarını açıklamıştır. Bu merkez, hava ve uzay araçlarının tasarımından sertifikalandırılmasına kadar çok disiplinli çalışmalar yürütmeyi amaçlayarak Ulusal Uzay Programı’nın hedeflerini desteklemeyi hedeflemektedir.

Sonuç olarak, Türkiye’nin uzay yolculuğu stratejik planlama, teknolojik gelişim ve uluslararası iş birlikleriyle şekillenmektedir. Ülkenin ilk astronotu olarak Alper Gezeravcı’nın tarihi uçuşu, havacılık ve uzay araştırmalarına yönelik yıllardır süregelen çabaların bir sonucu olarak büyük bir başarıyı temsil etmektedir. Türkiye, uzay altyapısına ve insan kaynağına yatırım yapmaya devam ettikçe, küresel uzay keşfi ve teknolojisine önemli katkılar sağlamaya adaydır.